Οι Πεποιθήσεις μας: Το αόρατο σενάριο που καθοδηγεί τη ζωή μας

Της Έλενας Αλεβιζοπούλου*

Κάποτε ήταν η Μαρία, μια νέα γυναίκα γεμάτη όνειρα. Από παιδί, είχε μάθει να βλέπει τον κόσμο μέσα από τα λόγια των δικών της ανθρώπων. «Η ζωή είναι δύσκολη», έλεγε η μητέρα της. «Τα χρήματα δεν έρχονται εύκολα», συμπλήρωνε ο πατέρας της. Μεγαλώνοντας, χωρίς καν να το καταλάβει, η Μαρία κουβαλούσε αυτά τα λόγια σαν αλήθειες. Ήταν οι αόρατες πεποιθήσεις της, το φίλτρο μέσα από το οποίο έβλεπε κάθε ευκαιρία και εμπόδιο.

Όταν μεγάλωσε, η Μαρία ονειρευόταν να ανοίξει το δικό της μικρό κατάστημα χειροτεχνίας. Είχε ταλέντο, αγάπη για το σχέδιο και μια όρεξη που την έσπρωχνε να προχωρήσει. Όμως, κάθε φορά που πήγαινε να τολμήσει, κάτι μέσα της την κρατούσε πίσω. «Δεν θα τα καταφέρεις», της ψιθύριζε μια φωνή. «Τα χρήματα δεν έρχονται εύκολα».

Η φωνή αυτή, που είχε ριζώσει βαθιά μέσα της από τα παιδικά της χρόνια, την απέτρεπε από το να κάνει το βήμα. Αντί να ονειρεύεται με ενθουσιασμό, άρχισε να νιώθει ότι ο κόσμος ήταν γεμάτος περιορισμούς. Οι πεποιθήσεις της δεν ήταν πια απλώς σκέψεις· ήταν τα θεμέλια της πραγματικότητάς της.

Μια μέρα, ένας παλιός φίλος από το σχολείο, ο Νίκος, ήρθε να την επισκεφτεί. Της μίλησε για τη δική του απόφαση να αλλάξει επαγγελματική πορεία, παρά τους φόβους και τις αμφιβολίες που τον κυνηγούσαν. Της μίλησε για τις πεποιθήσεις του, που κι εκείνες τον κρατούσαν πίσω, μέχρι που αποφάσισε να τις αμφισβητήσει και να πιστέψει πως η ζωή μπορούσε να του προσφέρει περισσότερα, αν ο ίδιος το πίστευε.

Τα λόγια του Νίκου τη συγκλόνισαν. Άρχισε να σκέφτεται μήπως οι δικές της δυσκολίες δεν ήταν τόσο εξωτερικές όσο εσωτερικές. Συνειδητοποίησε ότι η μεγαλύτερη πρόκληση δεν ήταν να βρει τα χρήματα ή την τέλεια τοποθεσία για το μαγαζί της· ήταν να αλλάξει τον τρόπο που έβλεπε τον εαυτό της και τις δυνατότητές της.

Η Μαρία ξεκίνησε μια νέα προσπάθεια. Με τη βοήθεια της coach της και καλύτερής της φίλης, σήκωσε τις κρυμμένες πεποιθήσεις της και τις έφερε στο φως, αμφισβητώντας τη δύναμή τους πάνω της. Άρχισε να λέει στον εαυτό της μια νέα ιστορία: «Μπορώ να τα καταφέρω», «Η ζωή είναι γεμάτη ευκαιρίες». Δεν ήταν εύκολο, και πολλές φορές ένιωθε τον παλιό φόβο να επιστρέφει, μα κάθε φορά που η φωνή του «δεν μπορείς» έκανε την εμφάνισή της, θυμόταν τα λόγια του φίλου της.

Με τον καιρό, οι νέες πεποιθήσεις έγιναν οι οδηγίες της, κι έτσι κατάφερε να ανοίξει το μαγαζί που ονειρευόταν, σπάζοντας τα δεσμά των περιοριστικών σκέψεών της. Και τότε ήταν που κατάλαβε το βαθύτερο νόημα: οι πεποιθήσεις δεν είναι απλώς σκέψεις. Είναι ο τρόπος που βλέπουμε και ζούμε τον κόσμο. 

Έτσι είναι αν έτσι πιστεύεις ότι είναι! 

Η ιστορία της Μαρίας μας δείχνει ξεκάθαρα, ότι οι πεποιθήσεις έχουν τεράστια δύναμη στη ζωή μας. Αλλάζουν τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε κάθε εμπόδιο και κάθε ευκαιρία, επηρεάζοντας την πραγματικότητα που δημιουργούμε. Όταν καταφέρνουμε να αναγνωρίσουμε και να μεταμορφώσουμε τις πεποιθήσεις μας, η ζωή μας μπορεί να μεταμορφωθεί. Σαν τη Μαρία, όλοι μας έχουμε τη δύναμη να ξαναγράψουμε τις ιστορίες μας, αρκεί να αμφισβητήσουμε τις παλιές μας πεποιθήσεις και να πιστέψουμε στις δυνατότητές και τις ικανότητές μας.

Οι πεποιθήσεις είναι οι αόρατοι οδηγοι που διαμορφώνουν την προσωπική μας πραγματικότητα. Είναι τα γυαλιά με τα οποία κοιτάμε και αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο. 

Αν και συχνά δεν τις αντιλαμβανόμαστε συνειδητά, αυτές οι βαθιά ριζωμένες αντιλήψεις τόσο για τον εαυτό μας όσο και για τον κόσμο παίζουν καθοριστικό ρόλο στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τη ζωή, στις επιλογές μας και, τελικά, στην εξέλιξή μας. 

Ας ανακαλύψουμε, λοιπόν, πώς οι πεποιθήσεις μας καθορίζουν τη ζωή μας και πώς μπορούμε να τις αξιοποιήσουμε για να εξελιχθούμε ουσιαστικά. 

Συχνά με ρωτάτε – Πώς δημιουργούνται οι πεποιθήσεις μας; Οι περισσότερες πεποιθήσεις μας, λοιπόν, διαμορφώνονται από την παιδική ηλικία, επηρεασμένες από το περιβάλλον, την οικογένεια, την κοινωνία, τις εμπειρίες που ζούμε και φυσικά όλες τις προσλαμβάνουσές μας: παραμύθια, ιστορίες, ταινίες…. τα πάντα. Ακόμα κι αν αυτές οι πρώιμες πεποιθήσεις αποτελούν την ερμηνεία της πραγματικότητας όπως την αντιλαμβανόταν το παιδικό μας μυαλό, συχνά συνεχίζουμε να τις κουβαλάμε ασυνείδητα και στην ενήλικη ζωή μας. Άλλες πεποιθήσεις δημιουργούνται αργότερα, μέσα από εμπειρίες, αποτυχίες και επιτυχίες, και συχνά επηρεάζονται από τις κοινωνικές αντιλήψεις και τα κοινωνικά και πολιτιστικά πρότυπα.

Οι πεποιθήσεις μς λειτουργούν σαν φίλτρα που μας κάνουν να βλέπουμε την πραγματικότητα με συγκεκριμένο τρόπο. Για παράδειγμα, αν πιστεύουμε ότι «οι άνθρωποι είναι αναξιόπιστοι», πιθανότατα θα προσελκύουμε και θα παρατηρούμε συμπεριφορές που επιβεβαιώνουν αυτή την άποψη. Αντίστοιχα, αν θεωρούμε ότι «η επιτυχία έρχεται με σκληρή δουλειά», θα καταβάλουμε περισσότερη προσπάθεια σε ό,τι κάνουμε και είναι πιθανότερο να φτάσουμε τους στόχους μας.

Οι πεποιθήσεις καθορίζουν το επίπεδο των φιλοδοξιών και των ορίων μας. Μπορεί να μας εμποδίζουν από το να πάρουμε ρίσκα ή να δοκιμάσουμε νέες εμπειρίες, αν φοβόμαστε την αποτυχία. Από την άλλη, ισχυρές πεποιθήσεις που συνδέονται με την αυτοεκτίμηση και την ικανότητα μπορούν να μας ενθαρρύνουν να πάρουμε δύσκολες αποφάσεις και να αναλάβουμε πρωτοβουλίες που οδηγούν σε ανάπτυξη και πρόοδο.

Η αλλαγή των πεποιθήσεών μας δεν είναι εύκολη, καθώς αυτές αποτελούν βαθιές ρίζες της προσωπικότητάς μας. Ωστόσο, το πρώτο βήμα είναι η αναγνώριση. Ποια είναι η πεποίθηση που περιορίζει τη ζωή μας; Από τη στιγμή που θα αναγνωρίσουμε την πεποίθηση που θέλουμε να αλλάξουμε, μπορούμε να θέσουμε σε εφαρμογή στρατηγικές για να την τροποποιήσουμε.

Η αυτοπαρατήρηση σίγουρα βοηθάει και η συζήτηση με άτομα που έχουν ήδη διαχειριστεί και μεταβάλλει τις περιοριστικές πεποιθήσεις μπορεί να έιναι ιδιαίτερα θεραπευτικό. 

Η διαδρομή της προσωπικής εξέλιξης συνδέεται άμεσα με την ικανότητά μας να αμφισβητούμε και να μετασχηματίζουμε τις πεποιθήσεις μας. Αν θέλουμε να προοδεύσουμε, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε τους περιορισμούς μας και να δημιουργήσουμε νέες, ενδυναμωτικές πεποιθήσεις που μας βοηθούν να προχωράμε μπροστά. να αμφισβητούμε και να μετασχηματίζουμε τις πεποιθήσεις μας. Αν θέλουμε να προοδεύσουμε, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε τους περιορισμούς μας και να δημιουργήσουμε νέες, ενδυναμωτικές πεποιθήσεις που μας βοηθούν να προχωράμε μπροστά.

Οι πεποιθήσεις μας είναι η εσωτερική μας πυξίδα, που καθορίζει την κατεύθυνση της ζωής μας, είναι τα φίλτρα που χρωματίζουν κάθε κατάσταση και κάθε στιγμή μας….. 

Αναγνωρίζοντας και διαμορφώνοντας τις πεποιθήσεις μας, μπορούμε να απομακρυνθούμε από τους περιορισμούς και να αγκαλιάσουμε την προσωπική μας εξέλιξη. 

Σε αυτή τη διαδικασία, η δύναμη της αλλαγής είναι στο χέρι μας και κάθε βήμα που κάνουμε προς την αυτογνωσία είναι ένα βήμα προς μια πιο ελεύθερη και αυθεντική ζωή.