Ένα Ταξίδι Μέσα από τα Βάθη της Συγχώρεσης και της Ψυχικής Ανθεκτικότητας

της Ελένης Δαούτου*

Η συγχώρεση είναι δαιδαλώδες ταξίδι, που διασχίζει τα βάθη του ανθρώπινου πνεύματος, απαιτώντας θάρρος και διαύγεια ενδοσκόπησης. Δεν είναι μια απλή πράξη συγχώρεσης πληγών, αλλά μια απόρριψη του μανδύα της αγανάκτησης, μια παραίτηση από αλυσίδες που σφυρηλατήθηκαν από τον πόνο και τον θυμό. Στη συγχώρεση, βρίσκουμε τη δυνατότητα θεραπείας, την αναλαμπή μιας γαλήνης που βρίσκεται βαθιά μέσα μας. Τι σημαίνει όμως πραγματικά συγχωρώ; Μπορεί η καρδιά, αφού σημαδευτεί, να ξεχάσει ή μήπως τα όρια της συγχώρεσης σηματοδοτούν τα όρια ανθεκτικότητας της ψυχής;

Ο Δρ. Frederic Luskin, ειδικός στη συγχώρεση, την αχνογραφεί ως μια διττή διαδικασία: πρώτη πινελιά η ικανότητα να αφηγηθείς μια οδυνηρή ανάμνηση χωρίς σε καταπιεί η παλίρροια της αγωνίας. Δεύτερη πινελιά η γαλήνια αποδοχή, ακόμη και προς αυτόν που χάραξε αυτή τη μνήμη στην ύπαρξή μας. Η συγχώρεση, θεωρεί, δεν είναι απλώς συναισθηματικό βάλσαμο, αλλά μια μια αρετή που υπερβαίνει δόγματα πίστης, ενσωματώνοντας την πεμπτουσία της καλοσύνης και της συμπόνιας στις πιο ανόθευτες μορφές. Ο Δρ Robert Enright την περιγράφει ως την τέχνη να αποφορτίζεσαι από μνησικακία, να καλλιεργείς καλοσύνη προς τον εαυτό και τους άλλους, μια πρακτική που δεν απαιτεί συμφιλίωση ούτε σβήσιμο ανεξίτηλων ουλών ενός τραύματος.

Η συγχώρεση δεν είναι προορισμός στον χάρτη, αλλά ταξίδι, μαιανδρικό και αβίαστο. Ξεδιπλώνεται αργά, ειδικά όταν οι πληγές βρίσκονται βαθιά, απαιτώντας την άλμη του χρόνου, την υπομονή ενός σοφού και μια μεθοδική εξέλιξη στα στάδια: την πλήρη αγκαλιά του πόνου, την ονομασία των συναισθημάτων που μοιάζουν σαν φαντάσματα στη νύχτα, την ωμή και αφιλτράριστη έκφραση τους και, τέλος, τη σταδιακή ανάβαση από την άβυσσο της θυματοποίησης προς μια κατανόηση του σκοταδιού του θύτη. Οι ανταμοιβές ενός τέτοιου προσκυνήματος είναι βαθιές: ελάφρυνση καρδιάς, ελάττωση ψυχικού φορτίου, ανανέωση ελπίδας και ανάκτηση δύναμης. Η συγχώρεση σταματά τον κύκλο του πόνου, καταπνίγει την τρικυμία πριν εξαπλωθεί σαν τσουνάμι στις ακτές της ψυχής μας.

Ωστόσο, δεν πρέπει να συγχέουμε τη συγχώρεση με τη συμφιλίωση. Η συμφιλίωση είναι ένας χορός που απαιτεί δύο παρτενέρ, μια αμοιβαία προσφορά μετάνοιας και κατανόησης, μια συμφωνία που μπορεί να μην επιτευχθεί. Η συγχώρεση, αντίθετα, είναι μοναχικό ταξίδι, μια αναζήτηση προσωπικής ειρήνης που δεν εξαρτάται από τις πράξεις ή την εξιλέωση κάποιου άλλου.

Στον τελικό απολογισμό, η συγχώρεση είναι μια πράξη αυτοαπελευθέρωσης, μια ρήξη δεσμών με τα διαβρωτικά συναισθήματα του θυμού και της πικρίας, που ροκανίζουν το μυαλό και το σώμα, χωρίς να αφήνουν κανένα αλώβητο. Και ενώ η συγχώρεση μπορεί να είναι ακρογωνιαίος λίθος της προσωπικής ευημερίας, υπάρχουν παραβάσεις σοβαρές όπου η συγχώρεση φαίνεται μακρινό αστέρι απρόσιτο. Τότε, η συγχώρεση γίνεται ιδανικό, φως καθοδήγησης προς την αρμονία, ακόμα κι αν η ακτινοβολία της συγχώρεσης παραμένει πέρα από την αντίληψή μας. Για να κατανοήσουμε αυτή τη λεπτή ισορροπία χρειάζεται να περιηγηθούμε στις φουρτουνιασμένες θάλασσες του εσωτερικού μας κόσμου και να τιμήσουμε τα απαράβατα όρια της ψυχής μας.

Ελένη Δαούτου – Συστημική Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας

Η Ελένη Δαούτου είναι έμπειρη Ψυχοθεραπεύτρια και Σύμβουλος Συστημικής Ψυχικής Υγείας, που διακρίνεται για την εξειδίκευσή της στο Ψυχόδραμα και την Κλινική Ύπνωση, με εστίαση στη Βιοθυμική Ψυχοθεραπεία. Το επαγγελματικό της ταξίδι αντανακλά μια βαθιά δέσμευση στην ολιστική θεραπεία, βασισμένη στην προηγμένη εκπαίδευση στη Μείωση του Στρες με βάση την Ενσυνειδητότητα (MBSR) και στη Βιοανάδραση, και περαιτέρω εμπλουτισμένη με εξειδικευμένες σπουδές στη Θετική Ψυχολογία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

Αφοσιωμένη υπέρμαχος της συνεχούς επαγγελματικής ανάπτυξης, η Ελένη Δαούτου ασχολείται ενεργά με την παγκόσμια κοινότητα ψυχικής υγείας, συμμετέχοντας τακτικά σε διεθνή και ελληνικά συνέδρια και συμπόσια. Η αφοσίωσή της στο να παραμένει στην πρώτη γραμμή των πρακτικών ψυχικής υγείας είναι εμφανής στη συνεχή συμμετοχή της τόσο στην ατομική όσο και στην ομαδική εποπτεία και στην προσωπική θεραπεία.

Αποτελεί Πιστοποιημένο Μέλος της Βρετανικής Ένωσης Κλινικών Υπνοθεραπευτών (GHSC) και μέλος της International Association for Relational Psychoanalysis and Psychotherapy (IARPP) και της American Group Psychotherapy Association (AGPA).

Ως συνιδρύτρια του “Δέντρου της Θεραπείας”, Πρότυπου Κέντρου Συνθετικής Θεραπείας, και του Εκπαιδευτικού Ινστιτούτου Συνθετικής Προσέγγισης “ΕΚΙΣΥΠ”, η Ελένη είναι παθιασμένη με την ενσωμάτωση καινοτόμων θεραπευτικών μοντέλων για την προώθηση της ολιστικής ευεξίας. Το έργο της είναι αφιερωμένο στην ενδυνάμωση των ατόμων να επιτύχουν βαθιά και διαρκή αλλαγή μέσω μιας συμπονετικής, συστημικής προσέγγισης στη θεραπεία.